maandag 19 augustus 2019

22-11-1963 - Stephen King


Luitingh, 2011
879 p.
Vertaald uit het Engels: 11/22/63

Ik deed er net geen 14 dagen over om dit beest van een boek uit te lezen. Beest? Jawel, met 879 pagina's wordt dit waarschijnlijk het dikste boek dat ik dit jaar zal lezen.

Het verhaal is bekend en simpel genoeg: man gaat terug in de tijd om de moord op JFK te verhinderen. En daar schrijft Stephen King dus 879 bladzijden over.

Er gebeurt met andere woorden wel wat meer dan die ene slagzin in het boek. Om te beginnen komt Jake Epping, een leraar Engels in de middelbare school, in 1958 terecht wanneer hij door de "konijnenpijp" in de achterkamer van een diner stapt. 5 jaar te vroeg met andere woorden en hij zal die periode moeten gaan overbruggen door zich een leven te vormen 50 jaar in het verleden.

Zijn drijfveren hiervoor zijn ietsiepietsie vreemd: de eigenaar van de diner vraagt aan hem om dit te doen, maar hij kent die mens eigenlijk niet zo goed. En eens hij naar 1958 is getransporteerd zal hij eerst het leven van één van zijn studenten proberen te beïnvloeden, omdat het kan en omdat hij toch iets te doen moet hebben, nietwaar? Misschien wat zwak als uitgangspunt, maar de rest van het boek maakt veel goed.

Jake krijgt van de semi-onbekende diner eigenaar ook een schrift mee met allerlei details over Lee Harvey Oswald (die dus JFK zou neerschieten) en ook met sportuitslagen uit die periode, zodat Jake in zijn onderhoud kan voorzien door te gokken. Allemaal informatie die belangrijk zal blijken te zijn.

Naar mijn gevoel valt het boek uiteen in 3 grote delen: in het eerste deel trekt Jake (tijdens zijn missie onder de naam George Amberson) naar Derry, een naam die menig Kingfan bekend in de oren zal klinken. Daar is het plan om de vader van Harry Dunning, een van zijn studenten uit het volwassenonderwijs, te doden vooraleer hij zijn gezin kan uitmoorden en Harry kreupel kan maken voor de rest van zijn leven.

Eens die missie van de baan is, heeft Jake nog "slechts" 4 jaar te gaan vooraleer hij in actie kan schieten en die jaren (grofweg het tweede deel van het boek) zal hij grotendeels doorbrengen in het stadje Jodie - verzonnen door King, het bestaat niet echt - op zo'n 70 km van Dallas. Daar gaat hij lesgeven in de lokale middelbare school en na een tijdje komt er een nieuwe bibliothecaresse op school werken en Jake doet het domste wat hij kan doen: hij wordt verliefd.

Het laatste deel van het boek draait helemaal rond het proberen voorkomen van de moord op JFK. En zoals het doorheen het boek al duidelijk werd: het verleden heeft er niet veel zin in om veranderd te worden en zal Jake op allerlei vlakken proberen tegen te werken.

Tijdens zijn periode in Jodie komt hij dikwijls naar Dallas om de gangen van LHO na te gaan. Vooral om zeker te zijn dat hij daadwerkelijk alleen werkte en ook om te zien dat er niets aan de tijdlijn verandert, want dat zou desastreus kunnen zijn voor Jakes plannen.

Een mens zou kunnen zeggen dat 879 pagina's misschien wat veel zijn om zo'n verhaal te vertellen en dat sommige dingen misschien beter weggelaten zouden worden, maar ik vond elk onderdeel van het verhaal geloofwaardig en het droeg allemaal bij tot de uiteindelijke afloop.

Jakes tijd in Derry was er om de tijdsgeest op een prachtige manier weer te geven en om hem de mogelijkheid te geven aan het gegeven van het tijdreizen te wennen. Het lange stuk in Jodie is bijna een roman op zich, met het tedere liefdesverhaal tussen Jake (ofte George voor de buitenwereld) en Sadie de bibliothecaresse. En ja, Stephen King kan dit ook.

King zelf bestond al in de periode die hij in het boek beschrijft, hij werd geboren in 1947 en zal die periode heel bewust hebben meegemaakt. Vandaar misschien ook dat alles wat hij beschrijft met een laagje nostalgie bedekt wordt: eten blijkt beter te smaken, kleuren zijn feller, maar er wordt ook tegen de sterren op gerookt en het stinkt in de steden naar industrie die zich nog niet aan regels moet houden. Hij geeft dus ook kritiek op de tijdsgeest, want zeker qua racisme was dit een "sterke" tijd.

Hier en daar sprenkelt Stephen King wat verwijzingen naar zijn andere boeken door het verhaal, iets wat een constant reader meteen opvalt natuurlijk. In Derry duiken een paar bekende gezichten op en Jake ziet meer dan eens een roodwitte Plymouth Fury passeren in zijn jaren in het verleden.

Minpunten aan dit boek? Er zijn er niet veel en ik zou moeten gaan muggenziften. Alleen: chance dat King een man naar 1958-1963 terugstuurde, die kon namelijk vrij gaan en staan in die periode. Een vrouw zou het al veel moeilijker gehad hebben.

De 879 bladzijden vlogen eigenlijk voorbij en het boek kreeg van mij een verdiende 4 sterren.

22-11-1963 werd in een achtdelige tv-serie gegoten met James Franco als Jake Epping (ik zie het niet meteen) en die ga ik deze maand ook nog proberen te bekijken.

Mijn statistieken via Bookly:

Mijn leessnelheid lag hier wat hoger en dat lag waarschijnlijk aan de bladspiegel die veel ruimer was dan bij Een goed huwelijk. Maar ik ga deze app toch laten voor wat hij is, iedere keer de timer aanzetten voor ik begon met lezen vond ik eigenlijk nogal omslachtig en het bedierf het leesplezier ook wat... De statistieken zijn ook niet zo fantastisch dat ik ze elke keer weer wil opnemen.

Volgend boek wordt dus weer op de "klassieke" manier gelezen.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten