vrijdag 25 augustus 2023

Learned by heart - Emma Donoghue

 
Picador, 2023
322 p.
Niet vertaald


Wie hier al een tijdje meeleest, weet dat Emma Donoghue één van mijn favoriete schrijvers is. Toegegeven, 't is niet altijd mijn meug wat ze schrijft, maar ze heeft toch al drie boeken aan de wereld geschonken die bij mij in de bovenste schuif liggen: Een kus voor de heksRoom (die twee besprekingen kan je via de vorige link lezen) en The pull of the stars.

Hoe groot was dan ook mijn vreugde toen ze op 11 december 2022 op facebook liet weten dat ze een nieuw boek in de pijplijn had, bovendien een dat zou gaan over Anne Lister - jawel, de figuur die mij in 2019 meer dan in de ban hield via de serie Gentleman Jack - en de verschijningsdatum zou 24 augustus 2023 worden.

Het wachten kon beginnen.

Kan je dan mijn geluk begrijpen toen ik op 17 augustus het boek in de Fnac vond, een week voor de officiële verschijningdatum? En natuurlijk moest dat dan ook onmiddellijk gelezen worden waardoor Augusta Christie eventjes op een zijspoor belandde...

Learned by heart behandelt wel degelijk een periode uit het leven van Anne Lister maar is eigenlijk het verhaal van Eliza Raine, de half-Indische bastaarddochter van een Engelse chirurg die op zesjarige leeftijd vanuit India met haar oudere zus naar Engeland wordt gestuurd om daar een puur Engelse opvoeding te krijgen.

Het boek begint met een brief van Eliza aan Anne Lister die geschreven wordt vanuit een gesticht waar ze op haar 23e in beland is. Er zullen nog zulke brieven volgen in het boek en daartussen keren we terug naar de 14-jarige Eliza die op internaat zit in de Manor School waar jongedames worden voorbereid op het latere leven - zeg maar het huwelijk met een adellijke man. Op een dag komt daar een nieuwe leerlinge, Anne Lister, aan die meteen opvalt door haar onconventionele manier van doen.

Eliza had tot dan toe een zolderkamer voor zich alleen ver weg van de andere leerlingen die allemaal slaapruimte delen (waarschijnlijk omdat ze door haar half-Indische afkomst te veel afweek van die lelieblanke dametjes) en Anne wordt bij haar in de kamer geplaatst - is het niet door haar afwijkende gedrag, dan misschien wel omdat haar familie niet meteen het grote geld kan betalen voor haar opleiding... De twee moeten zich aan elkaar aanpassen en Eliza is wel geïntrigeerd door dit jongensmeisje dat veel meer durft en durft zeggen dan de makke juffertjes die voor de rest de school bevolken. En jawel, de twee worden uiteindelijk verliefd.

Learned by heart eindigt met Anne die Manor School moet verlaten (na een ongeval waarin ze haar been brak en waarschijnlijk ook omdat haar familie niet meer kon betalen maar niet omdat ze werd buiten gesmeten voor ongepast gedrag zoals zo dikwijls gedacht werd) en Eliza daar achterlaat. In de laatste brief van Eliza in het boek leren we dat Anne haar regelmatig in het gesticht komt bezoeken.

Eliza Raine is dus - net als Anne Lister - een historische figuur waar op zich niet zo veel van geweten is doordat ze op 23-jarige leeftijd in een gesticht belandde en daar bleef tot ze 69 was en stierf (Anne Lister was toen al 20 jaar dood). Maar ze was wel de eerste grote liefde van Anne: ze hadden op school een soort van trouwgelofte uitgesproken en waren van zin - eens Eliza haar erfenis kon claimen op haar 21e - om samen naar Italië te gaan en daar te leven. Er kwam echter een stok in de wielen toen Anne een nieuw "slachtoffer" op het oog kreeg en haar interesse in Eliza daardoor wat verdween...

Het boek was misschien niet meteen wat ik er van verwachtte (vooral dan het feit dat het vanuit het standpunt van Eliza Raine was geschreven en niet dat van Anne Lister), maar heb ik toch met veel plezier gelezen.

Emma Donoghue heeft overduidelijk heel wat research gedaan voor dit boek en zoals ze zelf in het nawoord schrijft, maakten Eliza en Anne al decennia deel uit van haar leven tot ze genoeg materiaal verzameld had om dit boek te schrijven, een werk dat dus tientallen jaren in beslag nam.

Wat mij daarnaast na het lezen van verschillende romans van Donoghue opgevallen is, is dat ze een meester is in het creëren van besloten en krappe ruimtes, iets wat letterlijk het opzet is in Room (een moeder en haar zoontje leven jarenlang gevangen in een tuinhuisje), maar wat ook in The pulling of the stars heel hard naar boven komt (zowat heel het boek speelt zich in een kleine ziekenhuiszaal af waar vrouwen komen bevallen tijdens de Spaanse griep pandemie). Ook hier is zowel de Manor School als het zolderkamertje waar Eliza en Anne slapen, een krappe ruimte waarin zich een hele wereld afspeelt. En blijkbaar is dat iets wat ik graag lees. 

Hoewel het boek mij minder "pakte" dan de al eerder genoemde Room en The pull of the stars, was dit toch een aangename leeservaring en ik heb weer wat dingen bijgeleerd over de fascinerende figuur Anne Lister. Allemaal win dus.

3.5 sterren en dat is in vergelijking met die andere kleppers van Donoghue.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten