woensdag 11 september 2019

Frankusstein - Jeanette Winterson


Atlas Contact, 2019
373 p.
Vertaald uit het Engels: Frankissstein

Jeanette Winterson die iets doet met Mary Shelley's Frankenstein? Yes, please!

Vorig jaar las ik - voor de eerste keer, ik schaam mij diep - het bijzondere verhaal dat Frankenstein is. Dat Jeanette Winterson (daar las ik ook al het een en ander van) daar iets mee gaat doen, kan alleen maar even bijzonder zijn.

Het boek volgt twee sporen: Mary Shelley tijdens haar verblijf in Zwitserland waar ze de beginselen van Frankenstein schreef en verder in haar leven en daarnaast de fictieve Ry Shelley, die ongeveer 200 jaar later geconfronteerd wordt met artificiële intelligentie, het maakbare lichaam en de vraag wie of wat een mens nu juist is.

Beide delen vond ik interessant, dat van Mary omdat het wat meer inzicht gaf in de figuur die zij eigenlijk was. Haar moeder was een feministe avant la lettre, die jammer genoeg in het kraambed stierf toen Mary geboren werd. Haar moeders "erfenis" draagt ze met zich mee en ze vraagt zich herhaaldelijk af wat de plaats van de vrouw juist is in een maatschappij die volledig door mannen gedomineerd wordt en die het vrouwen quasi onmogelijk maakt om iets te bereiken in het leven.

Geen van beide mannen [= Byron en Polidori] scheen erbij stil te staan dat het actieve beginsel van een vrouw misschien wordt belemmerd wanneer ze geen opleiding kan genieten, het wettige eigendom is van een mannelijk familielid - of dat nu een vader, echtgenoot of broer is -, niet het recht heeft om te stemmen, zelf geen geld heeft wanneer ze eenmaal is getrouwd, geen ander beroep kan uitoefenen dan dat van gouvernante of verpleegster, geen andere bezigheden heeft dan die van moeder, vrouw of dienstmeid en kledingstukken moet dragen die het haar onmogelijk maken om te lopen en paard te rijden.

De nagel op zijn kop, als je het mij vraagt.

Het verhaal van Ry (zie je wat Winterson deed?) gaat meer de wetenschappelijk toer op, zeker wanneer hij Victor Stein (zie je?) ontmoet die onderzoek doet naar de menselijke hersenen in combinatie met technologie. De twee ontwikkelen iets wat een relatie kan genoemd worden, hoewel Victor dit geheim wil houden omdat Ry trans is en er voor de buitenwereld uitziet als een man, terwijl hij nog vrouwelijke geslachtsorganen heeft.

Vooral het wetenschappelijke aspect sprak mij hier aan, de besprekingen over wat er al mogelijk is (niets tot niet veel) en wat er misschien mogelijk zou kunnen zijn (heel veel). Gooi daar nog een Jesusfreak tussen en er wordt heel wat gedebatteerd. Wat ik dus interessant vond.

Dit boek las echt als een trein, met heerlijke nostalgie naar mijn lezing van de originele Frankenstein en wat wetenschap om de dag op te fleuren.

Maar het gaat ook over de liefde (Ry over Victor):

Ik hou van je, zegt hij.
Ik wil dit moment vasthouden. Ik wil er in geloven. Ik wil dat zijn liefde zoveel zout bevat dat ik erin kan drijven. Ik wil niet gedwongen zijn om voor mijn leven te zwemmen. Ik wou dat ik hem kon vertrouwen. Ik vertrouw hem niet.

Vier sterren en een dikke aanrader.

Het boek stond op de longlist voor de Booker Prize dit jaar, maar het heeft jammer genoeg de shortlist niet gehaald. Nu is het duimen voor Margaret Atwood, maar dat boek moet ik eerst nog zien te pakken krijgen...


Geen opmerkingen:

Een reactie posten