maandag 9 juli 2018

Leerschool - Tara Westover


De Bezige Bij, 2018
400 p.
Vertaald uit het Engels: Educated

Leerschool is het autobiografisch relaas van Tara Westover over haar onconventionele opvoeding en wat ze heeft moeten doen om zich er aan te onttrekken.

Tara's vader was (is) een mormoonse godsdienstfanaat die zijn hele gezin terroriseerde. De kinderen mochten niet naar school (dan viel je in handen van de Illuminati), dokters waren verboden (God voorziet in alles) en Tara zelf had tot haar negende zelfs geen geboorteakte, ze bestond gewoon niet voor de wet.

Als jongste van het gezin met 7 kinderen (5 jongens, 2 meisjes), ziet ze vooral de oudere kinderen na een tijd vertrekken van onder de tirannie van hun vader en later ook haar meer dan gestoorde broer.

Zoals ze nadien begint te beseffen, heeft haar vader mentale problemen, maar als kind is dat voor haar de normaalste zaak van de wereld. Ook wanneer haar ene broer op een dag zwaar verbrand raakt en moederziel alleen van hun "berg" moet strompelen om door haar - tien jaar oud - geholpen te worden.

De zin om te leren is er wel altijd bij Tara, ze volgt daarmee het voorbeeld van haar oudere broer Tyler, de enige die tot dan toe aan hun vader ontsnapt is om te gaan studeren - haar andere broers doen zware handenarbeid omdat ze toch niets anders kunnen.

Het is door Tylers toedoen dat ze zelf ook begint na te denken over verder studeren en op haar 17de - zonder ooit een voet in een klaslokaal gezet te hebben - volgt ze haar eerste lessen aan de universiteit, nadat ze de toelatingsproef met de hoogste onderscheiding gehaald heeft.

Maar die triomf brengt andere problemen met zich mee: Tara is niet alleen niet geschoold, ze heeft gewoon geen sociale vaardigheden en zowat iedereen is in haar ogen een zondige hoer (met jongens omgaan doet ze al helemaal niet). Het is dan ook wanneer ze in de les vraagt wat Holocaust betekent en iedereen haar geschokt aankijkt, dat ze beseft dat ze heel wat gemist heeft op haar vaders berg.

Het moet niet makkelijk geweest zijn om op je 17de twaalf jaar scholing in te halen maar blijkbaar was ze intelligent genoeg om dat allemaal te verwezenlijken want een van haar proffen biedt haar een beurs aan voor Cambridge, waar ze nogmaals briljant voor de dag komt.

Leerschool is hierdoor een overwinnersverhaal geworden: ongeschoold meisje weet het uiteindelijk tot doctor te schoppen aan de universiteit. Maar het is daarnaast ook het verhaal van een groot verlies: om dit alles te bereiken moet ze radicaal met haar vader breken, waardoor ook haar moeder haar niet meer wil zien, en de rest van de familie volgt erna.

Dat het autobiografisch is, zorgt dat je meegaat in het verhaal. Indien dit pure fictie was, zouden heel wat mensen het als gefantaseer afdoen, het is soms echt ongelooflijk wat Tara weet te verwezenlijken.

En dat ongeloofwaardige, ook al is het echt gebeurd, is net waar ik wat problemen mee had. Het kan best zijn dat Tara superintelligent is, maar ook twee van haar broers doen het briljant aan de universiteit, terwijl de vier andere kinderen uit het gezin nauwelijks hoger geschoold raken dan de lagere school. Dit kan door interesse zijn, maar het contrast is werkelijk groot.

3.5 sterren voor een boek dat zeker de moeite waard is om te lezen, maar voor mij net iets te ongeloofwaardig werd, hoewel het waargebeurd is.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten