zaterdag 1 december 2018

The master and Margarita - Mikhail Bulgakov


Vintage Books, 2004
445 p.
Vertaald uit het Russisch: Мастер и Маргарита
Nederlandse vertaling: De meester en Margarita

Ik kocht dit boek 2 jaar geleden tijdens een trip naar Londen. Dat ik het nu al gelezen heb, mag een wonder heten want meestal betekent boeken kopen = boeken niet lezen bij mij... (Ik heb van de 5 boeken die ik toen kocht, er ondertussen toch al 2 gelezen. Waw.)

En waarom heb ik het er in november op gewaagd? Omdat ik naar een theaterbewerking van deze roman ging kijken en ik voorbereid aan de werken wou beginnen.

Uit mijn lezing van De gebroeders Karamazov vorig jaar heb ik geleerd dat je zo'n "monster" van een boek (in dit geval 445 pagina's) het beste aanpakt in stukjes. Het kwam dan ook goed uit dat The master and Margarita in 32 hoofdstukken en een epiloog opgedeeld is. Dat kwam grofweg uit op 1 hoofdstuk per dag en op 30 november las ik de laatste 12 pagina's. Net op tijd om naar het theater te trekken.

Het boek kent een bewogen geschiedenis, zo verscheen het pas voor het eerst ver 30 jaar na de dood van schrijver Bulgakov in zijn volledigheid... Maar het heeft al heel wat harten veroverd sindsdien. Heel wat (bekende) mensen halen het aan als hun favoriete boek - Daniel Radcliffe is er eentje van - en het heeft ook heel wat andere dingen beïnvloedt. Zo is het al honderden keren op scène gebracht, het is verfilmd, er is een opera van en Sympathy for the devil van The Rolling Stones zou ook naar dit boek verwijzen.

Waarover gaat dit nu? Er lopen heel wat verhaallijnen door elkaar in dit boek, maar het belangrijkste is dat de duivel, hier Woland genaamd, naar Moskou komt met zijn trawanten (heerlijk woord) en daar de hele stad op stelten zet. Wanneer ze dan uiteindelijk terug vertrekken, ligt de stad in puin en zit het gekkenhuis vol. Missie volbracht.

Wanneer we even bij Woland en zijn gevolg blijven, valt daar vooral bij mij Behemoth op, een kat die van gedaante en grootte kan veranderen: soms verschijnt hij op kattengrootte, soms is hij zo groot als een mens, soms nog groter. En als het nodig is, neemt hij een menselijke gedaante aan. Behemoth gedraagt zich ook menselijk: hij praat, loopt op zijn achterpoten en is niet vies van een vodka of tien...

Ik vond dan ook een prachtige foto die dit personage perfect weergeeft:

Maar hij is een handlanger van de duivel en mensen pesten hoort daar zeker bij, meer nog: hij is een expert daarin.

Moet het nog gezegd dat dit mijn favoriete personage uit het boek was? Klaar toch?

En wie zijn nu die meester en Margarita? De meester is een schrijver die een boek geschreven heeft over Pontius Pilatus, wat in de seculiere maatschappij waarin hij leeft, niet in goede aarde gevallen is. Hij probeerde zijn manuscript herhaaldelijk te verbranden en belandt uiteindelijk in het gekkenhuis waar hij zijn echte naam vergeet en als "de meester" door het leven gaat. Margarita is zijn minnares, een getrouwde vrouw die zich steendood verveelt in haar huwelijk en wat actie zoekt. Zij redt het manuscript over Pontius Pilatus en probeert het gepubliceerd te krijgen.

Deze twee personages, hoewel ze dus in de titel voorkomen, duiken pas laat in de roman op. Eerst krijg je heel de chaos in Moskou voor de voeten gegooid, wat je al goed voorbereidt op wat gaat komen.

De tweede helft van het boek is het moment de gloire van Margarita: zij wordt door Woland uitgenodigd om de gastvrouw te zijn op zijn bal infernal. Poedelnaakt ontvangt ze zijn gasten en moet ze de wervelwind van het feest ondergaan.

Tussen het "gewone" verhaal in Moskou krijgen we ook nog enkele (veel te lange) hoofdstukken over Pontius Pilatus te lezen, zogezegd uit het boek dat de meester aan het schrijven was. Maar mensen, wat zijn die saai! Ik moet eerlijk toegeven dat ik het laatste hoofdstuk over P.P. niet uitgelezen heb, ik ben meteen overgegaan naar het volgende hoofdstuk...

Wil dit laatste nu zeggen dat ik het boek haat? Integendeel, het zal ongetwijfeld heel hoog eindigen in mijn eindejaarslijstje. En een herlezing zal er ook wel eens komen, ooit.

4.5 sterren voor dit hoogst aan te raden werk.

En wat nu met het theaterstuk? Ik weet het niet echt... Er was een voorbeschouwing een uurtje voor de voorstelling waarin de verschillende verhaallijnen werden uitgelegd - vooral voor mensen die het boek niet kennen. Maar ik vrees dat zelfs dat niet genoeg was... Het was chaos op scène (wat wel paste in het stuk) en of iedereen kon volgen wat er gebeurde, daar heb ik het raden naar.



Ikzelf kon volgen, maar ik had dan ook net het boek achter de kiezen.

De vormgeving kon ik wel hard appreciëren: de acteurs speelden verschillende rollen, er werd met miniaturen gewerkt, die gefilmd op groot scherm werden weergegeven, er waren poppen, marionetten... Vooral Woland vond ik heel geslaagd, hij was net creepy genoeg om waarachtig te zijn.

Conclusie: het boek is fantastisch, het theaterstuk iets minder maar wel mooi gedaan.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten