zondag 23 december 2018

Rode klok - Leni Zumas


Atlas Contact, 2018
414 p.
Vertaald uit het Engels: Red clocks

Voor wie vandaag vrouw is in de VS zal Rode klok wel akelig dichtbij komen. Gelukkig zijn we in Europa - of toch België -  ietsje "beschaafder", maar hoe lang dat nog gaat duren?

In Rode klok wordt een VS geschetst dat door Trump en zijn minions wel eens werkelijkheid zou kunnen worden: abortus is verboden, in elke omstandigheid, alleenstaanden mogen niet adopteren en single vrouwen moeten niet meer op IVF rekenen om zwanger te worden. Bovendien heeft de VS een deal met Canada, de zogenaamde "roze muur", waarbij vrouwen die vermoedelijk een abortus in Canada zouden willen laten uitvoeren, aan de grens verplicht worden om een zwangerschapstest te doen. Is die positief, dan vliegen ze de gevangenis in wegens poging tot moord.

Leuke vooruitzichten als je onder Trumps beleid moet leven... Net zoals nu al in de VS gebeurt, worden in het boek centra waar aan geboortebeperking kan gedaan worden (en dat houdt zelfs iets "simpels" als contraceptie in), gesloten en/of vervolgd. Dit is natuurlijk niet meer of niet minder dan een manier om vrouwen onder de duim te houden, want een vrouw die voor zichzelf kan zorgen is het grootste gevaar ter wereld voor dat soort mannen.

We leren in het boek vier vrouwen kennen die elk op hun manier door deze maatregelen getroffen worden. En Leni Zumas past daarbij een trucje toe dat ik al ken uit De stad der blinden: ze worden in de hoofdstuktitel met hun "functie" beschreven: de biografe, de echtgenote, de dochter en de genezeres. In tegenstelling tot bij Saramago krijgen ze wel een naam, maar voor mij leest het eerlijk gezegd prettiger als mensen met hun "titel" - zelfs al is die zo denigrerend als "de echtgenote" wat enkel maar afhankelijkheid uitdrukt - worden beschreven want ik heb soms last met namen en weten wie nu wie is in een boek.

Daarnaast lezen we ook korte stukjes uit de biografie van de fictieve 19-eeuwse poolreizigster Eivør Minervudottír, het boek dat de biografe aan het schrijven is. En daarin komt eveneens naar voor dat vrouwen toen niet zomaar mochten doen wat ze wilden door de regeltjes van mannen...

De biografe is een geschiedenislerares die koste wat het kost zwanger wil worden vóór de nieuwe regeling van "Ieder kind verdient er twee" in voege gaat. Die wet stelt dat enkel koppels kinderen mogen krijgen en maakt IVF en adoptie voor alleenstaanden onmogelijk. Aangezien deze vrouw zo ver van mij verwijderd is als maar kan zijn, vond ik haar maar een jammerende trien die haar biologische klok voelde tikken (die van mij heeft nooit gemarcheerd). Ze is jaloers op iedereen die kinderen heeft/zwanger is en is gewoon een wanhopig mens dat niet kan aanvaarden dat je niet altijd in het leven krijgt wat je wil.

De echtgenote, hoewel ook een ver van mijn bed show, is een vrouw die gevangen zit in haar gezin. Ze kwijnt weg thuis bij haar twee koters en fantaseert over met haar auto van een klif rijden om er maar van af te zijn. Dat haar man ab-so-luut geen hulp in het huishouden is, helpt natuurlijk ook niet. Door haar eerste zwangerschap is ze moeten stoppen met haar rechtenstudie en daar heeft ze nog steeds bakken spijt van. Hoewel dit personage helemaal niet op mij lijkt, voelde ik enorm met haar mee.

De dochter is een vijftienjarige die zwanger blijkt van haar dan al ex-vriendje. Waardoor haar wereld compleet instort.

De genezeres woont in de bossen rond het plaatsje waar het verhaal zich afspeelt en zij kan met kruidenmiddeltjes mensen helpen. Maar daardoor loopt ze ook in de kijker en het scheldwoord "heks" is nooit ver weg.

Deze vier vrouwen zijn met elkaar verbonden op ingenieuze wijze en elk op hun manier zullen ze tegen het einde van het boek daden gesteld hebben waardoor hun situatie verbetert of verandert.

Doordat ik het boek voor het grootste deel op 1 avond heb uitgelezen, zat ik compleet in het verhaal. Ik leefde mee met de vier hoofdpersonages (met de biografe iets minder) en kon het boek toch nog met een gerust gemoed sluiten. Niet alles was al verloren.

Vier sterren en misschien moet ik in de toekomst wel eens meer een leesavond inlassen ook zonder dat het cosy reading night is. De leeservaring wordt er sterker door.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten