zondag 17 februari 2019

Fair play - Tove Jansson


De Geus, 2018 (oorspr. 1989)
123 p.
Vertaald uit het Zweeds: Rent spel

Dit kleine boekje werd in het Zweeds uitgegeven in 1989. Het deed er dus 30 jaar over om tot bij ons te komen.

Fair play is een verzameling van verhalen, korte scènes (4 à 5 bladzijden lang) uit het leven van kunstenaars Mari en Jonna, twee vrouwen op leeftijd die samen hun dagen doorbrengen, maar elk wel apart wonen met een grote gang tussen de appartementen. Het is niet moeilijk om hier Tove Jansson zelf en haar levenspartner Tuuliki Pietilä in te herkennen.

We zien hen op reis, al filmend, op hun eiland, thuis... De gemoedelijkheid en het wederzijdse respect straalt er van af.

Vooral het verhaal Videomaan sprak mij aan, omdat het zo herkenbaar was. Hier spreken Mari en Jonna af om samen naar een film van Fassbinder te kijken op tv en tegelijk wordt die ook opgenomen. Ze bellen zelfs een vriendin af die al eerder met hen had afgesproken omdat Fassbinder komt er vanavond op, begrijp je? Wat zei je? Nee, dat gaat niet, we moeten thuis blijven om ervoor te zorgen dat de reclame niet opgenomen wordt. Jazeker, heel jammer. Reclame is vreselijk, vind ik, die kan de hele film verpesten. Dat was gewoon ik 15 jaar geleden!

Ik lag evenzeer met de afstandsbediening op de loer om reclameblokken van tussen een film of een aflevering te halen. En op den duur was ik er heel bedreven in. Hoe krijg je anders 5 afleveringen van een serie op een videoband van 4 uur?

Ook volgende conversatie van de twee in hetzelfde verhaal was herkenbaar:

'Mari,' zei ze, 'vind je het erg dat we niet met mensen afspreken?'
'Nee, nu niet meer.'
'Dat is fijn. En als we met ze zouden afspreken, hoe zou dat gaan - als altijd, net als altijd. Koetjes en kalfjes. Geen compositie, geen onderliggend idee. Geen thema. Het klopt toch wat ik zeg? Je weet ongeveer wat iedereen gaat zeggen, je kent elkaar door en door. Maar nu, op film, is elk antwoord betekenisvol, niets is toeval. Alles is bewust en gestileerd.'

Dat Jonna (want ze zitten in haar appartement waar ze al een uitgebreide filmcollectie op video heeft) haar tv daarenboven afdekt met een zilveren doek wanneer ze niet kijkt, getuigt van dezelfde adoratie die ik aan de dag leg met mijn "tv-altaar" dat centraal in de woonkamer staat.

Dit verhaal is wat ik eigenlijk wil in het leven: samen naar tv kijken (ik weet het, dat klinkt saai in de oren van een ander) en je afsluiten van de buitenwereld die toch niets bijbrengt aan je leven. Maar het is wel leuker om dat met twee te doen dan alleen.

Hoe meer ik over Tove Jansson lees en leer, hoe meer respect ik voor deze Finse schrijfster krijg...

Nog vermeldenswaard: op de achterkant van het boek staat een schitterende foto van Jansson, genomen door haar broer.

Vier sterren.


Geen opmerkingen:

Een reactie posten