woensdag 6 november 2019

Ik die nooit een man heb gekend - Jacqueline Harpman


Thoth, 1998 (oorspr. 1996)
189 p.
Vertaald uit het Frans: Moi qui n'ai pas connu les hommes

Jacqueline Harpman was een Brusselse schrijfster die in het Frans schreef en waarvan slechts enkele werken in het Nederlands vertaald werden. Met andere woorden: ik had nog nooit van haar gehoord.

Tot ik in een mailing van een Britse uitgeverij (ja, ik ben geabonneerd op zo'n nieuwsbrieven) het boek I who have never known men zag voorbij komen en ik de korte inhoud meer dan in orde vond. Bij wat verder speurwerk ontdekte ik dus dat dit door een Belgische schrijfster werd geschreven en mijn bib had zelfs de Nederlandse vertaling in het magazijn zitten! Wat niet wil zeggen dat ik het meteen ging lezen...

Maar op 1 november werd de Autumn cosy reading night georganiseerd door Lauren van het youtubekanaal Lauren and the Books - niet dat daar spectaculaire dingen op gebeuren, gewoon 3 uur aan een stuk lezen en ondertussen ook wat snacken - en de tijd bleek rijp. De eerste twee uren werden gevuld met het uitlezen van Als katten van de wereld verdwijnen maar het laatste uur werd ik ondergedompeld in de bevreemdende wereld van Jacqueline Harpman.

In dit boek zitten 40 vrouwen, waaronder 1 meisje, opgesloten in een grote kooi in een kelder. De vrouwen hebben nog vage herinneringen aan de buitenwereld, maar het meisje kent niets anders dan de kelder. Ze worden bewaakt door mannelijke bewakers, maar daar hebben ze geen enkel contact mee. Er wordt wel eten voorzien en basisproducten, maar gepraat met deze mannen wordt er nooit.

Het meisje, dat de verteller van het verhaal is, zal op het einde van haar leven alles neerschrijven wat gebeurd is en dat is dus wat we te lezen krijgen.

Het leven in de kooi is monotoon en de reden waarom de vrouwen opgesloten zitten, zal nooit duidelijk worden. Maar op een dag gaat er een alarm af, verdwijnen de bewakers en kunnen de vrouwen door een gelukkig toeval ontsnappen. Hun terugkeer naar de buitenwereld is zo nodig nog bevreemdender.

Het meisje, dat in tegenstelling tot de andere vrouwen nooit een naam krijgt want niemand weet haar naam, zij ook niet, zal in de jaren die volgen uitgroeien tot een leidersfiguur voor deze groep vrouwen. Zij neemt beslissingen die de anderen niet kunnen of willen nemen en blijkt uitzonderlijk intelligent te zijn. De vrouwen wilden haar vroeger nooit iets leren omdat het toch geen nut had, maar zij wil juist van alles leren, zelfs al heeft het geen nut. Ze moet haar brein bezig houden.

Terwijl ik het boek aan het lezen was, had ik een gelijkaardig gevoel als bij het lezen van Die Wand van Marlen Haushofer. Hierin schrijft een vrouw na twee jaar alleen in een ommuurde vallei over wat haar in die tijd overkomen is. Een iets andere premisse dan in Ik die nooit een man heb gekend, maar qua aanvoelen hetzelfde. En laat Die Wand nu net één van mijn favoriete boeken zijn...

Het kan dus ook niet anders dan dat ik Ik die nooit een man heb gekend meteen in mijn boekentop 10 aller tijden liet binnenkomen (die top verandert af en toe - niks mis mee). Dit wordt zonder twijfel mijn boek van het jaar en hoewel ik geen 5 sterren meer uitdeel, komt dit boek héél dicht in de buurt.

Natuurlijk wilde ik het boek in mijn collectie, maar aangezien het ooit in 1998 werd uitgegeven in het Nederlands en nooit werd herdrukt, moest ik mijn toevlucht zoeken op de tweedehandsmarkt. Bij De Slegte in Gent stond het gewoon te blinken in het rek, zonder dat het precies ooit gelezen was...
Ik heb dus een splinternieuw exemplaar van dit boek in bezit nu.

Alleen jammer voor Eric die het in 2008 aan iemand cadeau deed met Nieuwjaar, want die persoon heeft het boek blijkbaar nooit gelezen...
Their loss, my gain.



Geen opmerkingen:

Een reactie posten